Sam zabytek został odnaleziony ponad 100 lat temu, dokładnie 6 grudnia 1912 roku przez niemieckiego archeologa Ludwika Borchardta. Podczas prac wykopaliskowych w ruinach pustynnej stolicy z czasów faraona Echatona Achet-Aton natrafił  on na wapienne głowy przedstawiające różnych członków rodziny królewskiej. Większość znalezisk znajdowała się w początkowej fazie tworzenia. Z wyjątkiem popiersia Nefretete., które jako jedyne przedstawiało widok zapierający dech w piersiach. Nic dziwnego zatem, że Borchadt był gotów na wszystko, aby tylko wywieźć cenną rzeźbę do Berlina. W zamian za wywiezienie popiersia strona niemiecka zaoferowała Egipcjanom inny zabytek, który dopiero kilka lat temu okazał się falsyfikatem...

 

Obecnie głowa Nefretete znajduje się w Neues Museum w Berlinie. Władze Egiptu wciąż ponawiają żądania zwrotu popiersia, które ich zdaniem  zostało skradzione. Bezskutecznie. Piękne popiersie stało się więc, podobnie jak Helena s starożytnej Troi, kością niezgody między dwoma państwami.

 

Co wiemy o Nefretete, wdzięcznej modelce tego popiersia ? Niestety, niewiele. Naukowcy nie mają pewnych informacji dotyczących pochodzenia Egipcjanki. Zakłada się jednak, że było córką Aii, generała z armii Echnatona. Po ślubie z Echnatonem zmieniono jej imię z Nefretete (piękność, która nadchodzi) na Neferferuaton (pięknością jest uroda Atona).

 

Echnaton był całkiem wpatrzony w żoną i nikogo chyba nie powinno to dziwić. Może dlatego władca kazał wykonać sporo reliefów przedstawiających wiele chwil z życia królewskiej pary. Nefretete, jako jedyna królowa w historii Egiptu, jest na tych płaskorzeźbach przedstawiana w pozach zarezerwowanych wyłącznie dla faraonów, co dowidzi, jak wiele znaczyła żona władcy. na szczęście zabytki te ocalały do zniszczeń i dzięki temu wiadomo, że Nefretete jest na nich stale ukazywana jako wierna czcicielka boga Atona. Obok scen modlitw Nefretete i Echnatona nie brak też płaskorzeźb ukazujących chwile beztroskiej zabawy władczyni z sześcioma córkami. Także zachowana poezja Echnatona jest świadectwem jego wielkiej miłości do żony. Uwielbienie, a także szacunek do zony były tak wielkie, że Echnaton uczynił ja jednym z najważniejszych doradców. Piękna Nefretete zniknęła jednak w pewnym momencie z dworskiego życia w bardzo tajemniczy sposób. Początkowo naukowcy uważali, że władczyni umarła. Ale ostatnie teorie mówią o jej odsunięciu i przeniesieniu do małej wioski w pobliżu stolicy. Co ciekawe, w Armanie próbowano usunąć jej imię z reliefów czy posągów. Czym starożytna egipska piękność zasłużyła sobie na tak wielki gniew męża ? Czy w grę wchodzą sprawy intymne, czy może zniknięcie władczyni było skutkiem wprowadzenia przez nią nowej religii, która nie spotkała się z gorącym przyjęciem wpływowych w Egipcie kapłanów ? Dziś wciąż trudno to rozsądzić. Ale pewne jest jedno: w grobowcu Meritaton, córki Nefretete. malowidła ukazują królową jako prawowitego członka  rodziny królewskiej, uczestniczącego w pogrzebie córki. A przecież pogrzeb Meritaton miał miejsce długo po zniknięciu Nefretete z Amarny...